Reduce, Reuse, Recycle – wat betekent het voor verpakkingen?

Misschien bent je de termen reduce, reuse en recycle al eens tegengekomen, of zijn ze juist helemaal nieuw voor je. Hoe dan ook, we leggen graag uit wat deze begrippen inhouden en hoe ze kunnen helpen bij het maken van duurzamere verpakkingskeuzes.

De vertaling is eenvoudig: verminderen, hergebruiken en recyclen. Deze drie principes vormen samen een leidraad voor duurzamer omgaan met verpakkingsmateriaal. Elke verpakking draagt op één of meerdere van deze vlakken bij aan een milieubewustere toekomst. Door je bewust te worden van deze categorieën, kunt je kiezen voor verpakkingen die beter passen bij jouw duurzaamheidsdoelen.

Reduce
minder materiaal, meer efficiëntie

Het principe van reduce draait om het verminderen van het gebruik van verpakkingsmateriaal. Dit kan door slimmere verpakkingsoplossingen toe te passen, zoals de flexibele verpakkingen.

Flexibele verpakkingen gebruiken tot wel 20% minder materiaal dan traditionele opties zoals glas of hard plastic. In Europa wordt meer dan 40% van alle voedselproducten inmiddels verpakt in flexibele verpakkingen, terwijl deze verpakkingsvorm slechts 10% uitmaakt van het totale gewicht aan consumentenverpakkingen. Dat maakt het een bijzonder efficiënte keuze.

Daarnaast bieden flexibele verpakkingen een uitstekende verhouding tussen het gewicht van de verpakking en de inhoud, wat transport efficiënter maakt en CO₂-uitstoot verlaagt. Ze helpen bovendien voedselverspilling te verminderen, doordat ze vaak beter afsluitbaar en langer houdbaar zijn.

Kortom, een flexibele verpakking staat voor slim verpakken: minder verspilling, lager energieverbruik, efficiënt gebruik van grondstoffen én kostenbesparing.

Reuse
hergebruik van verpakkingen

Het principe van reuse draait om het hergebruiken van verpakkingsmateriaal, bij voorkeur in zijn geheel. In de praktijk is dit vaak een uitdaging, zeker bij verpakkingen die worden gebruikt voor voedingsmiddelen. Toch zijn er binnen het assortiment van PouchDirect mogelijkheden die inspelen op deze behoefte.

Een goed voorbeeld zijn composteerbare verpakkingen. Deze zakken zijn zo ontworpen dat ze na gebruik volledig afbreken in de natuur, mits ze onder de juiste omstandigheden worden gecomposteerd. Ook 100% papieren zakken kunnen bijdragen aan hergebruik, bijvoorbeeld door ze tijdelijk opnieuw te gebruiken voor droge producten of opslag, voordat ze bij het oud papier worden weggegooid.

Daarnaast zijn flexibele verpakkingen zoals hersluitbare stazakken waardevol als het gaat om verlengd gebruik. Dankzij een handige sluiting kan de verpakking meerdere keren worden geopend en gesloten, waardoor producten langer houdbaar blijven. Dit draagt niet alleen bij aan gebruiksgemak, maar helpt ook voedselverspilling te beperken.

Een herbruikbare verpakking is per definitie efficiënter: er worden minder nieuwe grondstoffen gebruikt en de ecologische voetafdruk per gebruiksmoment wordt kleiner. Zo helpt hergebruik om zowel verspilling als milieubelasting tegen te gaan.

Recycle
van afval naar grondstof

In 2022 werd in Nederland 253 kiloton kunststof verpakkingsafval gerecycled. Dat is maar liefst 46% van het totale plastic verpakkingsafval (geschat op 551 kiloton). Dat komt neer op het equivalent van zo’n 9.850 volle 40ft zeecontainers aan plastic. Een indrukwekkende hoeveelheid, die laat zien hoe groot de impact van recycling kan zijn op onze afvalstromen.

De afgelopen 15 jaar is er dan ook fors geïnvesteerd in moderne recyclingfaciliteiten. Dankzij deze technologische vooruitgang kunnen steeds meer verpakkingen worden omgezet in waardevolle nieuwe grondstoffen. Waar verpakkingen vroeger vaak rechtstreeks werden verbrand na gebruik, worden ze nu steeds vaker verwerkt tot nieuwe producten, soms vergelijkbaar met het origineel, en soms volledig anders. Een belangrijke stap richting een circulaire economie.

Een goed voorbeeld hiervan zijn de mono-materiaal sta-zakken van PouchDirect. Doordat deze verpakkingen uit slechts één type kunststof bestaan, zijn ze veel eenvoudiger te recyclen dan samengestelde materialen. Consumenten kunnen ze eenvoudig bij het plastic afval deponeren, waarna afvalverwerkers het materiaal kunnen scheiden en verwerken. Het gerecyclede materiaal kan vervolgens worden gebruikt voor de productie van nieuwe kunststofproducten.

Zo draagt je met een bewuste verpakkingskeuze bij aan een gesloten materiaalketen, waarin grondstoffen behouden blijven en de milieu-impact wordt beperkt.

Wanneer we kijken naar duurzaamheid in verpakkingen, gaat de aandacht vaak uit naar het materiaal: is het recyclebaar, composteerbaar of gemaakt van hernieuwbare grondstoffen? Toch is dat slechts één deel van het verhaal. Verpakkingen spelen ook een belangrijke rol in het beschermen van producten tegen beschadiging, bederf of kwaliteitsverlies. Als die bescherming tekortschiet, kan de verspilling die daardoor ontstaat een veel grotere milieubelasting veroorzaken dan het verpakkingsmateriaal zelf.

Een voorbeeld hiervan is koffie. Voor de productie van één kilogram koffiebonen is gemiddeld zo’n 18.900 liter water nodig. Daartegenover staat de verpakking: een flexibele pouch van ongeveer x? gram folie is voldoende om 1 kg koffie te verpakken. Voor de productie van die hoeveelheid plastic is naar schatting minder dan x? liter water nodig, gebaseerd op een gemiddelde waterfootprint van 183 liter per kilogram plastic.

Wanneer koffie niet goed beschermd wordt tegen zuurstof of vocht, kan dit leiden tot kwaliteitsverlies of bederf. Als het product daardoor weggegooid moet worden, is niet alleen het materiaal verloren, maar ook de duizenden liters water, energie en arbeid die nodig waren voor de productie. In dat licht is een verpakking die niet perfect past binnen recyclingcriteria, maar wel langdurige bescherming biedt, soms de duurzamere keuze.

Deze spanning bestaat ook bij andere productgroepen zoals vlees, noten, zuivel of farmaceutische producten. In die gevallen weegt de milieu-impact van het product vaak zwaarder dan die van de verpakking, wat een functioneel ontwerp belangrijker maakt dan materiaalkeuze alleen.

Kortom: de meest duurzame verpakking is niet altijd de verpakking met het laagste materiaalverbruik of de beste recycleerbaarheid, maar die welke past bij de eigenschappen en risico’s van het product. Duurzaamheid gaat over de balans tussen bescherming, materiaal, gebruik en verwerking. en die balans verschilt per situatie.